Schorzenie zbieraczy owoców - porażenie nerwu strzałkowego

W czasie miesięcy letnich wiele osób, szczególnie młodych, podejmuje się pracy przy zbiorach owoców i warzyw sezonowych. Jest to ciężka praca fizyczna, która często wymaga wielogodzinnego przebywania w jednakowej, wymuszonej pozycji. Osoby pracujące przy zbiorach najczęściej przyjmują pozycję siadu klęcznego, siadają pośladkami na stopach, tym samym dociskaj uda do tyłu łydek. Nacisk całego ciała na dolną część kończyn jest dużym obciążeniem i może powodować niebezpieczne konsekwencje zdrowotne, w tym opadającą stopę.

Przyczyny porażenia nerwu strzałkowego

Podczas przebywania w pozycji siadu klęcznego dochodzi do ucisku pnia nerwu strzałkowego i/lub jego rozciągnięcia. Nerw strzałkowy znajduje się stosunkowo płytko pod powierzchnią skóry, dlatego jest narażony na uszkodzenia mechaniczne. Częste wielogodzinne uciskanie na dolną część kończyny może po jakimś czasie skutkować zaburzeniem ukrwienia nerwu, przewodnictwa nerwowego oraz zaburzeniem transportu aksonalnego, co może doprowadzić do uszkodzenia nerwu strzałkowego.

Wyróżnić można dwa typy uszkodzenia nerwu strzałkowego, tj. Neuropraksję, czyli przejściowe uszkodzenie, które objawia się zaburzeniem czynności nerwu trwającymi do kilku dni, w tym przypadku nie dochodzi do zmian strukturalnych. Bardziej niebezpieczna forma to aksonotmeza, która jest efektem długotrwałego ucisku nerwu i może spowodować zmiany we włóknie osiowym – wyjaśnia prof. Wojciech Kiebzak, specjalista rehabilitacji ruchowej.

Kto jest w grupie ryzyka?

W grupie ryzyka są osoby w każdym wieku, zarówno kobiety jak i mężczyźni. Istotnym czynnikiem zewnętrznym, który zwiększa ryzyko porażenia nerwu strzałkowego jest wielogodzinna praca w pozycji klęczącej np. przy zbieraniu owoców nisko nad ziemią (truskawek, borówek, poziomek) lub podczas prac ogrodowych.

Jakie są objawy?

Do jednym z pierwszych objawów uszkodzenia nerwu strzałkowego należy ból łydki i stopy, drętwienie dolnej części kończyny oraz zaburzenia czucia w miejscu przebiegu nerwu. Przy poważniejszym urazie nerwu dochodzi do braku możliwości zginania grzbietowego i odwodzenia stopy, tzw. opadającej stopy.

Powoduje to trudności w chodzeniu, charakterystyczne jest wysokie unoszenie kończyn i nadmierne zginanie stawu kolanowego, które pozwala uniknąć zaczepiania palcami stopy o podłoże oraz brakiem możliwości stawania na pięcie. Jest to tzw. chód ptasi, koguci lub bociani (brodzący).

Jak zapobiec i leczyć?

Aby uniknąć porażenia nerwu strzałkowego podczas prac sezonowych przy zbieraniu owoców warto zadbać o profilaktykę. Należy możliwie często zmieniać pozycję oraz rozciągać nogi. Ważne też, aby nie dopuszczać do drętwienia i/lub bólu stóp. W przypadku uczucia dyskomfortu warto wstać, wyprostować nogi, można pomaszerować chwilę w miejscu i wykonać kilka krążeń stopami. Jeśli to możliwe warto także zapewnić sobie siedzenie z oparciem i zrezygnować całkowicie z pozycji siedzenia w siadzie klęcznym.

Jeśli jesteś w grupie ryzyka, koniecznie zwracaj uwagę na niepokojące objawy. Specjaliści powtarzają, że nie wolno lekceważyć takich zaburzeń jak drętwienie i ból stopy. W razie ich wystąpienia, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Skuteczną metodą leczenia w przypadku stwierdzonego porażenia nerwu strzałkowego jest fizjoterapia. Ważne, aby terapia była dostosowana do możliwości pacjenta oraz aby została wprowadzona możliwe szybko. Zwlekanie z wprowadzeniem leczenia może skutkować nieodwracalnymi zmianami.

Znajdź fizjoterapeutę zajmującego się opadającą stopą:
https://znajdzfizjoterapeute.pl/szukaj/polska/opadajaca-stopa.

Konsultacja merytoryczna:
Dr hab. Wojciech Kiebzak, prof. UJK – specjalista rehabilitacji ruchowej, Rzecznik Dyscyplinarny KIF, konsultant wojewódzki w dziedzinie fizjoterapii