Bruksizm i fizjoterapia stomatologiczna

Zgrzytanie zębami i nieuświadomione zaciskanie zębów, czyli bruksizm jest dolegliwością występującą najczęściej podczas snu. Z tego powodu pacjenci są często nieświadomi problemu. Niestety brak leczenia może doprowadzić do rozchwiania zębów, ich starcia lub innych problemów ortodontycznych, a także do zwyrodnienia stawu skroniowo- żuchwowego.

Zaburzeniami skroniowo-żuchwowymi tzw. TDM (z ang. temporomandibular disorders) zajmuje się tzw. fizjoterapia stomatologiczna.

Jest to obszar fizjoterapii obejmujący badanie funkcjonalne oraz terapię mięśni żucia, stawów skroniowo-żuchwowych oraz nerwów koordynujących ich pracę, które razem stanowią układ stomatognatyczny.

Oprócz tego, specjalista zajmujący się fizjoterapią stomatologiczną bada i leczy inne mięśnie szyi i głowy, które uczestniczą w żuciu, połykaniu i fonacji.

Objawy zaburzeń skroniowo-żuchwowych

Zaburzenia w działaniunarządu żucia dotykające przede wszystkim kobiety w wieku 20-40 lat. Najczęstsze zaburzenia skroniowo-żuchwowych to:

• ból lub sztywność mięśni żucia,
• ból, trzaski i inne dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych,
• szczękościsk lub asymetria ruchu żuchwy.

Pacjenci z TDM skarżą się także na ból zlokalizowany w innych okolicach tj. skroni, czoła, potylicy, oczu, zębów. Zaburzenia skroniowo-żuchwowe potrafią też manifestować się zaburzeniami połykania, chrypką, a nawet szumami w uszach.

Bruksizm - nieuświadomione zaciskanie zębów

Mięśnie żucia u wielu osób potrafią być nadaktywne, co może skutkować bruksizmem. Zjawisko to jest związane z nieuświadomionym, nawykowym zaciskaniem lub zgrzytaniem zębów, a także szybkimi i nagłymi ruchami żuchwy lub utrzymywaniem jej w określonej pozycji w bezruchu.

Problem bruksizmu dotyczy aż ¼ populacji i podobnie jak w przypadku całej grupy zaburzeń skroniowo- żuchwowych, najbardziej narażone są osoby młode, w wieku 18-29 lat, zwłaszcza kobiety.

Czynniki mogące prowadzić do rozwoju bruksizmu to m.in.:

• czynniki emocjonalne takie jak stres, czy depresja,
• zaburzenia snu,
• nocny refluks żołądkowo-przełykowy,
• zaburzenia zgryzu,
• usunięcie zęba,
• palenie tytoniu,
• spożywanie kofeiny.

Z uwagi na porę występowania, wyróżnia się bruksizmu nocny i dzienny.

Do najbardziej charakterystycznych objawów, które mogą sugerować występowanie nieuświadomionego zaciskania zębów należą:

• starte zęby,
• pęknięcia lub złamania zębów,
• wyciski na języku,
• kresa biała czyli biała, pozioma linia na wewnętrznej powierzchni policzka,
• cofanie się dziąseł, powodujące odsłanianie szyjek zębowych i ich wrażliwość,
• ból w obrębie twarzy, twarzoczaszki i głowy.

Co ciekawe, bruksizm potrafi także przynosić pozytywne skutki: stymuluje produkcję śliny oraz oddychanie przez nos, zwiększa gęstość kości szczęki i żuchwy, poprawia koncentrację umysłową.

Bruksizm i inne zaburzenia skroniowo żuchwowe – kiedy warto pójść do fizjoterapeuty?

Prawidłowa pozycja spoczynkowa żuchwy to taka, w której zęby nie stykają się ze sobą, a mięśnie żucia są rozluźnione. Aby osiągnąć ten stan należy nauczyć się obserwacji własnego ciała oraz w sposób świadomy rozluźniać mięśnie w obrębie twarzy, głowy i szyi.

Pomocna może okazać się specjalna aplikacja na smartfona, która uczy kontroli ostawienia żuchwy i zębów.

Oprócz tego fizjoterapeuta wyspecjalizowany w fizjoterapii stomatologicznej może zastosować techniki manualne, które rozluźnią nadaktywne mięśnie, zwiększą zakres ruchomości żuchwy i przyczynią się do zmniejszenia intensywności i częstotliwości bólu głowy. Techniki terapii manualnej w obrębie kręgosłupa szyjnego dodatkowo wyciszają układ nerwowy.

Fizjoterapia stomatologiczna jest uważana za najlepszą metodę leczenia zachowawczego TMD, gdyż niesie ze sobą niskie ryzyko powikłań. Oddziaływuje ona przede wszystkim na mięśnie żucia, krążek stawowy i staw skroniowo-żuchwowy.

Innymi wskazaniami do podjęcia fizjoterapii stomatologicznej są także:

• wspomaganie leczenia ortodontycznego, chirurgicznego i protetycznego,
• blizny pooperacyjne po zabiegach w okolicy głowy i szyi,
• zaburzenia czucia twarzy po zabiegach operacyjnych,
• stan po urazie kości twarzoczaszki,
• stan po leczeniu radioterapeutycznym w obrębie głowy i szyi,
• wspomaganie leczenia bruksizmu.

Fizjoterapia stomatologiczna jest stosowana również w przywracaniu sprawności po przebytym zabiegu chirurgii twarzowo-szczękowej, zmniejszając obrzęk, przyspieszając gojenie tkanek i powrót czucia, a także przywracając prawidłowy zakres ruchomości.

W procesie przywracania jakości życia pacjentowi, nieodzowna jest współpraca z lekarzami stomatologii, ortodoncji, chirurgii, a także logopedami.

Znajdź Fizjoterapeutę, który zajmuje się fizjoterapią stomatologiczną

Bibliografia:
Marciniak T., Fizjoterapia stomatologiczna – co to takiego?, FIZJO BLOG-SFERA 6 SIERPNIA 2020
Marciniak T., Bruksizm - kilka słów o zaciskaniu i zgrzytaniu zębami, fizjoterapiastomatologiczna.com.pl 20 sierpnia 2020